Auto Ajans

Otomotiv sektörü pandemi, çip krizi, tedarik, hammadde ve navlun fiyatlarından yakınırken, son 1 aydır dalgalanan döviz kuruyla boğuşuyor. Markalar fiyat belirlemekte zorlanıyor, artık ay başını beklemeden kurdaki artışı fiyatlara yansıtmak zorunda kalıyor. Geçen hafta tüm markalar fiyatları güncelledi. Piyasada olmayan otomobile yüzde 8’den yüzde 30’a varan oranda zam geldi. Verdiği siparişi bekleyen müşteri, yeni fiyatları görünce şaşkına döndü. Ancak aracı almaktan vazgeçen çıkmadı dersek abartmış olmayız. Çünkü tüketici biliyor ki markalar Aralık ayı başında bir zam daha yapacak. Üstüne bir de Ocak’ta yeni model yılı zammı gelecek. Tedarik sorunu nedeniyle fiyatlar zaten uçmuş durumda. Galerilerin araç stoklayarak 2022’de yüksek fiyatlarla satmaya hazırlandığını duyuyorum. Yani işin özeti tüketici satın almak istediği otomobilin fiyatı 50 bin lira artsa bile zarar etmeyeceğini görüyor. Dolar ve euronun ateşi sönmediği sürece, fiyat etiketleri değişmeye devam edecek.

Vergi artışından bir farkı yok

Sohbet ettiğim Doğuş Otomotiv İcra Kurulu Başkanı Ali Bilaloğlu, yaşananları güzel özetliyor. Otomotivin yüzde 100 dövize bağlı bir sanayi olduğunun altını çizerek, “İster üretici ol ister ithalatçı ol. İthalatçının maliyeti zaten birebir. Üreticinin de maliyetinin yüzde 60-70’i dolar veya euro. Otomotiv sektörü Türkiye’de A’dan Z’ye dövize endeksli. Bu döviz artışları tabii ki yansıyacak, başka türlü nasıl ticaret yapacaksın ki. Alım gücü de azalıyor, fiyatlar artıyor. Bu da talep üzerinde baskı oluşturuyor” şeklinde konuşuyor.

Bilaloğlu’na göre, en büyük sıkıntı ÖTV’nin yapısı. Kurdaki son dalgalanmadan sonra en düşük ÖTV diliminde hemen hemen yine araç kalmadığını, fiyata dayalı vergi sisteminin her döviz oynadığında çifte anlamda otomotivi vurduğundan yakınıyor. Ali Bilaloğlu, yaşanan durumu ‘Vergi artışından hiçbir farkı yok’ şeklinde yorumluyor. Gerçekten dövizle birlikte hem fiyatlar hem vergi artıyor. Birkaç model dışında yüzde 50’lik vergi diliminde yine otomobil kalmadı. Ağustos’ta yapılan matrah güncellemesi yok olup gitti. Trafik cezaları, pasaport-ehliyet bedelleri ve harçlara 2022 yılı için yüzde 36.2’lik zam geliyorsa, otomobilde de matrah tavanının yeniden güncellenmesi şart.

Belirsizliği yöneten ayakta kalacak

İşin ne kötüsü kimse 2022 yılıyla ilgili plan yapamıyor. Ford Otosan Genel Müdürü Haydar Yenigün, herkesin kendisine 2022 yılında pazarın ne olacağını sorduğunu ancak kendisinin cevap veremediğini söylüyor. Yenigün, “Çünkü bilmiyoruz. Önümüzü görmekte zorlanıyoruz ama projelere devam ediyoruz” diyor. Haydar Yenigün, belirsizliği yönetenlerin ayakta kalacağına, başarılı olacağına dikkat çekiyor. Gerçekten kiminle konuşsam 2022 yılı bütçesini şekillendiremediğini söylüyor. Birçok yönetici aylık hatta belki de haftalık planlama ile işlerini organize edecek. Türk yöneticiler krizlere alışıktır, tecrübelidir ama bu kez herkesin işi gerçekten zor görünüyor.