Auto Ajans

Otomotiv pazarı Ağustos’ta fabrika tatillerinin etkisiyle vites düşürdü. Binek otomobil ve hafif ticari araç satışlarının 80-85 bin adet düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor. Pazarda Eylül’den itibaren temponun bir miktar düşmesi bekleniyor. Yılın son 4 ayında gelecek 250 binlik satış, 1 milyon adetle tüm zamanların rekorunu getirecek. Ki bu da sektör için sürpriz olmayacak. 2024 ise fabrika ayarlarına geri dönüş yılı olacak. Peki pazar bu yılı hangi seviyede kapatır, önümüzdeki yılı otomotiv sektörünü neler bekliyor, hangi riskler tehdit oluşturuyor? Merak edilen bu konuları Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış CEO’su Ali Haydar Bozkurt ile konuştuk.

Pazarın 1 milyonu geçeceğini düşünüyorum. İlk defa 1 milyonluk satış başarmış olacağız demek istiyorum. 1.2 milyonluk bir satış da olabilir. Seçimden sonraki dönemde ise ekonominin genel olarak soğutulmasıyla ilgili bir yol tercih edilirse bu otomobile de yansıyacak. Bu da 2024 pazarını belirleyecek bir faktör olacak. Kalan 4 ay çok kritik bir dönem. Filo ve perakende pazarında talep tam anlamıyla karşılanamadı ve son aylarda araç bulunurluğunda da artış gözlemliyoruz. Bu unsurlar pazarın büyümesini desteklerken, yüksek talebin satışa dönmesi için krediye ulaşım sorununun çözülmesi gerek.

Araç alacaklar azaldı

Araçlar gelmeye başlamış olsa da, fiyatlardaki artış öyle bir noktaya geldi ki müşterilerin bunu karşılayabilmesi zorlaştı. Birkaç ay önce o aracı alabilecek gücü olan müşteri, şu an bunu karşılayamayabiliyor. Bu da, araç satın alabilecek kişilerin azaldığı anlamına geliyor. 100 kişiden 707i satın alabiliyor.

Matrah güncellenmeli

Pazarın gerçek potansiyelinin önüne geçen bir diğer faktör matrah. Matrahların güncellenme ihtiyacı var ve şu anki oranlar bugünün gerçeğini yansıtmıyor. 1.6 litre motor hacmine sahip araçların tamamı, yüzde 80’lik vergi dilimine girmiş durumda. Bu da fiyatların daha da artmasına yol açıyor ve araca ulaşmayı zorlaştırıyor.

‘Al sat’çılar çekildi

Ayrıca faktörlere ‘al-satçı’ diye tabir ettiğimiz araçların ticaretini yapmak üzere satın alım yapanların piyasadan çekilmesini de eklemeliyiz. Tüm bunlar bir araya geldiğinde, pazarın daha yavaş seyretmesine yol açıyor.

En büyük sorun enflasyon

2024 yılını değerlendirmek için henüz erken olsa da pazar mali politikaların seyrine göre şekillenecek. 2024 ve 2025 yılları kolay olmayacak. Çünkü yıl içerisindeki olumsuz faktörler, sonraki yılı da etkiliyor. En büyük soru işaretlerinden bir tanesi enflasyon. Kurlar yükselebilir veya düşebilir. Fakat kur bir şekilde kontrol altına alınabilir, enflasyon ise çok daha ağır bir etki bırakıyor. Şu anki enflasyon seviyesinden 6 ay gibi kısa sürede kurtulma şansımız yok. Bunun için 3-5 yıllık bir yol haritasının belirlenmesi gerekiyor.

600-700 bin adede geriler

Şu anda enflasyonla mücadele süreci bizi bekliyor. Aslında buradaki sorun, cari açık. Eğer cari açığı çözemezsek, enflasyonla mücadele şansımız kalmıyor. Tahminim, cari açık konularını ön planda tutacak bir yol haritasının ortaya koyulacağı yönünde. Pazarın soğutulmasına doğru gidecek bir planlama bekliyorum. Bugün 1 milyonla kapatmayı öngördüğümüz pazarı, gelecek yıl yüzde 30-35 aşağıya çekebilecek senaryoyla karşı karşıya kalabilme ihtimalimiz var. 2024 ile ilgili şu anki fotoğrafa baktığımız zaman pazarda 650-700 binlere gerileme ihtimali olabilir.

Hibrit bulsaydık 50 bin değil 100 bin satardık

Toyota’nın ilk 7 aylık satışlarını değerlendiren Ali Haydar Bozkurt, 2023’ün son bölümünde daha fazla aracın gelmesiyle birlikte satış adetlerinin artacağını ifade etti. Bozkurt, hedeflerini şöyle aktardı: “2023’ün ilk 7 ayında 28 bin adedin üzerine çıkan bir satış rakamı elde ettik. Bulunurluk sorunu nedeniyle potansiyelimizin oldukça altında kalan bir satış performansımız vardı. Son çeyrekte tedarik sorununun azalmasıyla atağa kalkacağız. 2023’te 50 bin adetleri geçeceğimizi öngörüyoruz. Eğer tedarik konusunda sorun yaşamasaydık, sadece Corolla Sedan Hybrid’den 40 bin ve Corolla Cross Hybrid’den en az 30 bin satış gerçekleştirecek potansiyelimiz vardı. Bu yılı 100 bin adetle kapatacak bir potansiyele sahiptik. Araç bulabildiğimiz aylarda yüzde 10-12 pazar payı yakalıyoruz. Her zaman altını çizdiğimiz gibi Toyota’nın Türkiye’de yüzde 10 pazar payı potansiyeli var. 2024’te bulunurluk sorununun ortadan kalkmasını ve üretim temposunun normal seviyelere ulaşacağını da öngörüyoruz.”

Çpi bitiyor, lojistik başlıyor

Ali Haydar Bozkurt, tedarik sorunlarının 2024’te büyük oranda çözüleceğini düşündüklerini söyledi. Çip krizinin hafiflediğine işaret eden Bozkurt, “Ancak 2024’te başka bir sıkıntı olarak lojistik ön plana çıkıyor. Özellikle Avrupa’da TIR veya TIR şoförü bulma sorunu var. Önümüzdeki yılın gündemdeki başlıklarından biri bu olabilir” diye konuştu.

Lexus’ta atak dönemi

Premium markaları Lexus’a uzun zamandır yatırım yaptıklarını belirten Ali Haydar Bozkurt, ilk etapta marka imajı üzerinde çalışmalar gerçekleştirdiklerini artık ikinci 5 yıllık dönemin içinde olduklarını kaydetti. Bozkurt, “Yeni bayiliklerimiz var ve büyümeyi sürdürüyoruz. Bu yıl İzmir ve Bursa’da Lexus bayiliklerimiz açılıyor. Hemen ardından Adana ve Antalya’da olacağız. Böylece İstanbul ve Ankara ile beraber toplam satış noktamız 6’ya çıkacak” dedi. Atak döneminde yeni modellerle dikkati çektiklerini kaydeden Bozkurt, şu bilgileri verdi: “NX ile başlayan bu dönem yeni RX ile devam etti. Bu yıl içerisinde satışa sunulacak LM minivan aracımız ile farklı segmentlere gireceğiz. 2024’ün ilk çeyreğinde satışa sunulacak vergi avantajına sahip LBX, Lexus ailesine yeni ve daha genç müşterilerin katılmasını sağlayacak. Ön siparişe açtığımız LM için şimdiden 769, LBX için 1.030 geri dönüş aldık. İlk 7 ayda bulunabilirlik çerçevesinde satışlarımızı yüzde 72 artırdık ve 302 adede çıkardık. Bu yılı da 600-650 adet civarında kapatacağımızı öngörüyoruz. Önümüzdeki yıl istediğimiz kadar araç alabilirsek, 1.000 adetlere ulaşabiliriz.”