Çin’den yatırım hayal olur
Türkiye, Avrupa Birliği’nden yine hızlı davranarak Çin malı otomobillere ek vergi getirdi. Artık elektrikli olmayan Çin menşeili araçlar ek yüzde 40’lık tarife uygulanacak. Böylece Çin’den gelen otomobillere toplamda yüzde 50’lik ek vergi konulmuş oldu. Esasında bu gelişme bizler için pek sürpriz olmadı. Ankara Çinliler’in hızlı yükselişinden, otomotivde dış ticaret dengesinin bozulmasından oldukça rahatsızdı. MG’nin Türkiye temsilcisi Doğan Trend Otomotiv CEO’su Kağan Dağtekin’in “Bu yeni uygulama bizim beklentimizden daha önce ve sert yönde gerçekleşti” şeklinde açıklaması ek verginin beklenen bir süreç olduğunu ortaya koyuyor.
Çinli markaların hızlı yükselişi yeni değil. Geçen yıldan bu yana Türkiye pazarına giren Çinliler, fiyat silahını kullanarak önemli bir çıkış yakaladı. 2023’te Çinliler’in binek otomobilde pazar payı yüzde 7’ye çıkarken, bu yılın ilk 5 ayında yüzde 10.2 seviyesine ulaştı. Türkiye’nin otomobil ithalatında 2019’da Çin’in payının sadece yüzde 0.1 olduğunu ekleyelim.
OSD Başkanı vergi çağrısı yapmıştı
Hatırlanacağı gibi Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) Başkanı Cengiz Eroldu, 2024 yılı başında yürürlüğe giren elektrikli Çinli araçlar için getirilen düzenlemenin benzerinin, içten yanmalı otomobillere de uygulanması için çağrıda bulunmuştu. Eroldu, Çin ile dış ticaret açığının 5 kat arttığına dikkat çekerek, “Sanayi Bakanlığı bu işin elektrikli tarafına müdahale etti. Fakat burada da içten yanmalıların ne kadar büyük olduğunu ve büyümeye devam ettiğini görüyoruz” açıklamasını yapmıştı. Eroldu, Çin’den yapılan ithalatın yaklaşık yüzde 80’inin içten yanmalı olduğuna dikkat çekmişti.
Dış ticaret dengesi bozuldu
Çinliler’in Türkiye pazarında hızlı yükselişleri ve otomotiv dış ticaret dengesi, Türkiye otomotiv sektörünün neden tedirgin olduğunu gözler önüne seriyor. OSD’nin verilerine göre, motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve parçalarında 2022’de Çin ile 1.2 milyar dolar olan dış ticaret açığı 2023’te 2.5 milyar dolara çıktı. Pandemi öncesine göre 5 kattan fazla artış oldu. Bu yılın ilk çeyreğinde 782 milyon dolarlık açık verildi. Dış ticarette binek otomobil tarafına baktığımızda; 2022’de 492.5 milyon dolar, 2023’te 1.3 milyar dolar ve 2024’in ilk 3 ayında 423.3 milyon dolarlık açık ortaya çıktı.
AB de ek vergiye hazırlanıyor
Hiç kuşkusuz Çinli markalar sadece Türkiye’nin değil tüm dünyanın korkulu rüyası. Ancak Türkiye, özellikle ilk yerli marka Togg’u korumak adına Avrupa’dan çok daha önce önlemler açıklamaya başladı. Avrupa da Ekim 223’te başlattığı soruşturmanın sonuçlarını bu hafta gerçekleşecek Avrupa Komisyonu seçimlerinden sonra duyuracak. Büyük ihtimalle Temmuz’da Çin menşeili otomobillere geçici vergi getirecekler. Ek verginin oranıyla ilgili farklı senaryolar ortaya atılıyor. Genel kanı yüzde 10’a ek olarak yüzde 15 ile yüzde 30 arasında yeni tarifenin geleceği yönde. ABD de kısa süre önce Çin malı elektrikli araçların vergisini 4 kat artırarak yüzde 100’e yükselmişti.
Tam niyet mektubu imzalanacaktı…
Hiç kuşkusuz ‘Biz Çinli markalar Türkiye’ye yatırım yapar mı’ diye tartışırken, yeni önlemler bizden uzaklaşmalarına neden olacak. Doğan Trend Otomotiv, geçen yıldan bu yana MG’nin Avrupa’daki ilk fabrikasının Türkiye’de kurulması için yoğun çaba gösteriyor. CEO Kağan Dağtekin, MG ile geçen hafta niyet mektubu imzalama aşamasına geldiklerini belirtiyor. Tabii ek vergiden sonrası işler değişir mi, nasıl olur? Dağtekin, şimdi ana önceliklerinin üretim çalışmalarını hızlandırmak olduğunu söylüyor. Umarım cezalandırılan Çinli şirketler, Türkiye’ye küsmez. Tek şansımız AB’nin de büyük ihtimalle Çin malı otomobillere ek tarife uygulamaya hazırlanması. O zaman Çinliler için Türkiye bir seçenek olabilir. Ama şansımızın iyice de azaldığını kabul etmek gerekir.
