Acı reçete pazarı nasıl etkileyecek?

Otomotiv pazarı Ağustos’ta fabrika tatillerinin etkisiyle vites düşürdü. Binek otomobil ve hafif ticari araç satışlarının 80-85 bin adet düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor. Özellikle Tofaş’ın yaklaşık 4 haftalık bakım arası, tedarikte sıkıntı yarattı. Pazarda Eylül’den itibaren temponun bir miktar düşmesi bekleniyor. Araç bulunurluğunun artması, al-sat’çıların piyasadan yavaş yavaş çekilmesi, filoların iştahı olumlu göstergeler. Kalan 4 ayda 1 milyon adedin üzerine çıkılması çok normal görünüyor.
Geçtiğimiz hafta sohbet ettiğim Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış CEO’su Ali Haydar Bozkurt, satışların 1.2 milyon adede ulaşabileceğini belirtiyor ancak 2024 ve 2025 yıllarının oldukça zor geçeceğine dikkat çekiyor. Fiyatlar ve matrah limitlerinin artmaması yüzünden otomobile ulaşımın zorlaştığını, 100 kişiden artık 70’inin araç alabildiğini söylüyor. Türkiye’nin en büyük sorunun enflasyon ile cari açık olduğuna değiniyor. Bu sorunların çözülmesi için en az 3-5 yıllık bir yol haritasının belirlenmesi gerektiğinin altını çiziyor.
Vergi artışı olur mu?
Peki 2024 yılı için öngörüleri ne? Bozkurt’a göre, Mart’ta gerçekleşecek yerel seçimlerden sonra piyasa soğutulacak. ‘Ekonominin soğutulması’ denilince akıllara maalesef yeni vergiler geliyor. Ali Haydar Bozkurt, ekonomi ve tüketimi soğutmak adına çeşitli yöntemlerin kullanılabileceğini kaydederken, vergi artışının bunlardan biri olduğunu ancak akla ilk gelen yöntemin her zaman iyi bir çözüm olmayacağını belirtiyor ve ekliyor: ‘Otomotiv özelinde konuştuğumuzda zaten sektörün üzerinde yeterince vergi yükü var.’
Gelelim pazar tahminine… Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış CEO’su saydığı gerekçelerle binek oto ve hafif ticari pazarının yüzde 30-35 daralarak 650-700 bin adetler düzeyine ineceğini ifade ediyor. Tabii hiç kuşkusuz olası bir vergi artışı, pazarın daha da gerilemesine neden olur.
Yerliye rekabette avantaj sağlanmalı
Yerli-ithal dengesinin bozulduğunu hatırlatan Ali Haydar Bozkurt, özellikle Türkiye’de üretilen araçların rekabet şansını yükseltecek matrah düzenlemesinin şart olduğunu söylüyor. Eskisi gibi yerlileri öne çıkaracak stratejik bir düzenleme çağrısında bulunuyor. Ancak Ankara’da konuyla ilgili bir çalışma duyumu alınmamış. Tüm 1.6 litre motorlu hacimlerin yüzde 80’lik vergi diliminde olduğunu düşününce, esasında gizli bir ÖTV artışı yapılmış gibi oluyor. 700 bin liralık Egea ile 3.2 milyon liralık BMW, aynı ÖTV’ye tabi tutuluyor. Çekilen fotoğraftan anlaşılacağı gibi 2024’te fabrika ayarlarına, eski normale geri dönülecek. En önemlisi seçim sonrası reçetenin ne kadar acı olacağı.