Çin’den yatırım çekmek hayal mi?
Küresel otomotiv sanayi büyük bir dönüşüm geçiriyor. Son 4-5 yıldır tüm markalar elektrifikasyona odaklanmış durumda. Her ne kadar tüm dünyada elektrikli araçların satış hızı yavaşlasa da istenilen seviyeye çıkmasa da ortada bir değişim gerçeği var. Konu elektrikli dönüşüm olunca bu kez Çin gerçeği ortaya çıkıyor. Dünyanın en büyük otomotiv pazarı Çin seddini çoktan aştı. Milyonlarca kişiye istihdam sağlayan otomotiv sektörünün önemli oyuncuları olan ülkeler, endişe içinde. Çok değil, Avrupa’da yüzde 1 bile pay alamayan Çinli markalar, şimdi yüzde 8’liri gördü. Dünyanın en büyük otomotiv ihracatçısı oldular. AB’ye 500 binden fazla otomobil ihraç ettiler. Avrupa yaklaşık 1.5 yıldır kendi endüstrilerini korumak adına önlemler üzerinde tartışıyor. Avrupa Komisyonu’nun Çinli markalara yönelik sübvansiyon soruşturması sürüyor. Birçok markanın tepe yöneticisi, Avrupa otomotiv sanayinin geleceği açısından Çinliler’e önlem getirilmesi uyarısında bulunuyor. Muhtemelen yüzde 10’luk vergiye ek bir yaptırım gelecek.
Tek fabrika ile yetinmeyecekler
Ancak Çinliler elektrikli dersini nasıl iyi çalışmışlarsa, devlet desteğini de arkalarına alarak, bu engeli aşmaya kararlılar. Çinli markalar Avrupa’ya yatırım yaparak, olası ek vergilerden kurtulmanın peşinde. İlk olarak dünya liderliğine oynayan BYD, Macaristan’da tesis kuracağını ilan etti. Çok geçmeden Chery, Barselona’daki eski Nissan fabrikasını satın alarak, Avrupa’ya üs kurmaya karar verdi. Keza SAIC, Dongfeng, Leapmotor, Avrupa’yı radarına aldı. Hal böyle olunca otomotiv endüstrisi güçlü olan ülkeler Çinliler’i çekebilmek için büyük uğraş veriyor. İtalya, Fransa, İspanya bu markaların hepsiyle görüşüyor, ellerinden geleni yapıyorlar. Çünkü Çinli markaların hedefleri büyük, tek bir tesisle yetinmeyecekleri anlaşılıyor. Örneğin BYD, 2030’da Avrupa’da elektrikli pazarında lider olmak hedefiyle 2025’e kadar Avrupa’da bir yeni fabrika daha kurmak istediğini açıkladı. Muhtemelen bu tesiste Avrupa’da 20 bin eurodan ucuza satmayı hedefledikleri Seagull modelini üretecekler.
Pazar 2 milyon olsa gelirler mi?
Peki böyle yatırım fırsatının olduğu bir dönemde Türkiye ne yapıyor? Maalesef neredeyse 30 yıldır sıfırdan otomotiv yatırımı alamayan Türkiye, gelişmeleri seyrediyor. Dışarıdan para çekebilmek için road show’lara çıkan Ankara, Çin fırsatını değerlendirmiyor. Togg’u korumak adına getirilen korumacı düzenlemeleri tekrar hatırlatmaya gerek yok. Geçtiğimiz günlerde OSD Başkanı Cengiz Eroldu, önemli bir noktaya değindi. Eroldu’ya göre, Türkiye ile Chery’nin tercih ettiği İspanya ile Türkiye arasında teşvik anlamında çok büyük farklar yok. Eroldu’ya göre yatırımcılara verilebilecek en büyük teşvik pazarın büyütülmesi. Pazarın 2 milyon adede çıkması yatırımcılar için cazip olacağının altını çiziyor. ODMD Başkanı Ali Haydar Bozkurt da Türkiye’nin potansiyelinin 2 milyonluk pazar olduğunu her fırsatta dile getiriyor.
Vergi reformu yapılır mı?
2 milyon adetlik pazar için de tek yapılması gereken hamle vergi reformu. Otomotivdeki yüksek vergiler uzun süredir tartışılıyor. İndirilmesi bir yana vergiler bindirilmeye devam ediyor. Hatta dünyada örneği olmayan matraha dayalı vergi sistemine geçiliyor. Hiç kuşkusuz enflasyonu düşürmek için sıkı para politikasının uygulandığı bir dönemde vergi reformunun yapılması imkansız. Hele bir de Maliye’nin ‘Nasıl daha fazla vergi toplarım’ dediği bir ortamda…
Ekonomik belirsizliklerin yaşandığı bir ülkeye yatırımcı zaten gelmek istemiyor. İşte böyle bir ortamda Türkiye, otomotiv yatırımlarına uzak kalıyor. İkinci fabrika kuracağı açıklayan BYD’ye Avrupa’ya yakınlık dışında sunacağımız bir hikaye yok. İşin özü otomotiv üvey evlat oldukça, yeni yatırım çekmek hayalin ötesine geçmeyecek gibi görünüyor.
