İkinci el vergisi ile eski alışkanlıklar hortlar!
Türkiye’de otomotiv pazarı ne zaman büyüse, ne zaman fazla gündeme gelse ortaya bir anda vergi çıkıyor. Son dönemde yapılan vergi artışlarını artık saymayı bıraktık. Şubat’ta elektriklilerin ÖTV oranının 3-4 kat artırılmasından sonra şimdi ikinci el otomobilin satışından vergi alınması gündemde. Hazırlanan yasa taslağına göre, 2. el araçların satışından binde 5 oranında vergi alınacak. Binde 5, aracın kasko değeri üzerinden hesaplanacak, böylece düşük fiyat gösterilip vergiden kaçılamayacak. Geçen yıl yüzde 7 büyüyerek 6.4 milyonu otomobil olmak üzere 9.2 milyon adetlik büyüklüğe ulaşan pazar iştahları kabartıyor. 4 milyon tekil satıştan 600-700 milyar liralık bir büyüklükten bahsediyoruz. Binde 5 ufak gibi görünse de 3 milyar liranın üzerinde bir ek kaynak söz konusu.
Pazarda zaten daralma bekleniyor
Peki 2. ele getirilmesi gündemde olan vergi piyasayı nasıl etkiler? Genel kanı satışların etkilenmeyeceği yönünde. Binde 5’lik verginin ikinci el piyasasına direkt bir etki yapacağı düşünülmüyor. Sürpriz vergilere alışık vatandaş, orta sınıf bir otomobilde fazladan 1.000-1.500 lirayı söylenerek de olsa cebinden çıkaracaktır. Hem fiyatlar hem satışlar anlamında sıradışı bir yıldan sonra 2021’de zaten bir daralma bekleniyor. İlk çeyrek durgun geçti, ikinci çeyrekle birlikte kıpırdanma bekleniyor. Üçüncü çeyrekte 2020’nin aynı döneminde zirveler görüldüğü için yine düşüş yaşanacak. Merkez Bankası’nın faiz indirimine gitmesi halinde son çeyrekte canlanma öngörülüyor.
Yine sorunlar ortaya çıkacak
Ancak eski alışkanlıklar yeniden ortaya çıkacak. Eskiden olduğu gibi tüketiciler araç devirlerini üzerlerine almak istemeyecek. En azından eş-dost-akraba arasındaki ticarette bu durum yaşanacaktır. Tabii hukuki sorunlar da ortaya çıkacaktır. Hatırlarsınız, 2009’a kadar satış ve devir işlemlerinden harç ve damga vergisi alınıyordu. Noterlere binde 7.5 oranında damga vergisi, binde 1.2-1.8 oranında noter harcı ile değerli kağıt bedeli ödeniyordu. Vatandaş da bu parayı vermemek için ruhsatı üzerine almıyordu. Otomobilin sahibi ile ruhsat sahibi farklı kişiler olunca birçok sorun yaşanıyordu. Bu yüzden noter harcı kaldırılmıştı. Şimdi benzer filmi görebiliriz…
‘Yetki belgeliler muaf olsun’ önerisi
Ticareti fazla etkileyeceği öngörülmese de binde 5’lik vergi filo kiralama şirketleri için sorun olabilir. Özellikle büyük şirketlerin zamanı gelen araçları satışa çıkaracağı zaman. Düşünsenize 10 bin ikinci el aracın satışa çıktığını… Henüz taslak olan vergiyle ilgili farklı öneriler de var. Yetki belgesine sahip şirketlerine vergiden muaf tutulması halinde kayıt dışının azalacağı ifade ediliyor. Yazının başında belirtiğim gibi otomobil satışları ne zaman dikkat çekse ‘Hemen nasıl fazla vergi alabilirim’ gündeme geliyor. İkinci el otomobil pazarının bir süredir Ankara’nın radarında olduğu konuşuluyordu. Otomotiv sektörünün en büyük korkusu, sıfır otomobil pazarındaki yüksek temponun göze batması. Dikkat ederseniz tepe yöneticiler ‘Satışlar iyi gidiyor, 2020’yi geçeriz’ gibi açıklamalardan kaçınıyor. Biliyorlar ki bu tip demeçlerin sonu pek iyi bitmiyor.
