Auto Ajans

Türkiye’de otomotiv satışları yılbaşından bu yana rekor üzerine rekor kırarken, ithalatta keskin artış dikkati çekiyor. Otomotiv Sanayi Derneği’nin (OSD) raporuna göre, Temmuz’da binek otomobilde ithalatın payı geçen yılın aynı dönemine oranla 19.4 puan artışla yüzde 76.3’e yükseldi. 2022’yi yüzde 39 ile kapatan yerli otonun payı 15.3 puan gerileyerek, yüzde 24’in altına indi. Böylece satışlarda tarihi zirvenin görüldüğü 2016’dan sonra en yüksek ithalat oranına ulaşıldı. 2016’yı hatırlarsak; otomobilde ithalatın payı yüzde 75’in üzerinde seyretmiş, Ağustos’ta yüzde 81 ile en tepe noktasına çıkmıştı.

Dış ticaret dengesi bozuldu

İşte 2016’daki benzer tablo bu yıl da yaşanıyor. Satışlar 1 milyon adede doğru koşarken, ithalat SOS veriyor. 8 yıl sonra dış ticaret dengesi eksiye dönmüş durumda. Dış ticaret dengesi Nisan’da 72 milyon dolar, Mayıs’ta 334 milyon dolar eksi verdi. 2022’nin ilk 5 ayında 4.5 milyar dolar olan dış ticaret fazlası, 1 milyar dolara inmiş durumda. İthal otonun payının Haziran’da yüzde 65.9, Temmuz’da yüzde 76.3 olduğunu düşünürsek, 1 milyar dolarlık dış ticaret fazlasının önümüzdeki aylarda eksi çıkması sürpriz olmayacak.

Fabrika tatilleri tedariği zorlaştırır

Yerli üreticilerin Ağustos’ta üretime planlı tatile girmesi, ithalatın payının daha da yükselmesine neden olacak. Tofaş’ın Bursa tesisinde üretime yaklaşık 4 hafta vermesi, Oyak Renault, Toyota Türkiye ve Hyundai Assan’daki 2 haftalık tatil, tedarikte sorun yaratacak.

Rekabet avantajını kaybettiler

Türk otomotiv sanayinin geleceği açısından ithalatın payının yüzde 75’lerin üzerine çıkması tehlikeli. Yerlilerin yeniden yüzde 40’lık payı yakalaması için ÖTV matrah limitlerinin bir an önce güncellenmesi gerekiyor. Türkiye’deki tüm otomobiller yüzde 80 ve üzeri ÖTV dilimlerine giriyor. Aralık’ta yüzde 80 vergideki araçlar pazarın yüzde 65’ini oluşturuyordu. Temmuz‘da yapılan zamlar ve ÖTV matrahlarının değişmemesi sonucunda bu oran yüzde 100 oldu. Yıl başında ÖTV’si yüzde 50 olan yerli otonun fiyatı ithallere göre daha fazla arttı. Böylece yerli üreticiler rekabet avantajını kaybetti. Matrah limitlerindeki güncelleme yerlilere fiyatta öne çıkma imkanı yaratacaktır. 2016’da getirilen matrah düzenlemesi ile yerli araçların payı yüzde 25’ten yüzde 40’a çıkmıştı.

Otomotiv yine günah keçisi olur

Yerli fabrikalar iç piyasaya verdikleri ürünü artırsa da yoğun talebe yetişememeleri, ithalatın artmasındaki bir başka neden. Birçok şirket ihracatı azaltıp, Türk tüketiciler için çalışıyor. Kapasite kullanım oranı yüzde 75’e kadar çıkmasına rağmen, beklentilerin üzerindeki siparişi karşılayamıyorlar. Matrah limiti artırılmaz ve ithal otonun temposu bu şekilde devam ederse 8 yıl sonra dış ticaret dengesi eksiye dönebilir. O zaman otomotiv sektörü yine günah keçisi muamelesi görür…