Otomotiv pazarını hangi faktörler şekillendirecek?
Otomotiv sektörünü 2022 yılında birçok belirsizlik bekliyor. Devam eden çip krizi, maliyetlerin yükselmesine neden olan hammaddede ve lojistik fiyatları, döviz kurunun hangi seviyede seyredeceği, ÖTV matrah baremlerinin ne zaman güncelleneceği ve en önemli noktalardan biri otomotiv satışlarını direkt etkileyen kredi faizlerinin düşüp düşmeyeceği. Merkez Bankası’nın politika faizi yüzde 14 düzeyinde ancak özel bankalarda taşıt kredisinin yıllık maliyeti yüzde 35’e ulaşmış durumda. Özel bankalarda aylık faiz oranı yüzde 2’nin üzerine çıktı.
Faizde kritik seviye kaç?
Tüketicilerin yaşadığı bir diğer sorun BDDK’nın Temmuz 2021’de taşıt kredileriyle ilgili düzenleme. Hatırlanacağı gibi yapılan düzenleme ile kredi kullanmak zorlaştı. Vadeler azaltıldı, kredi tutarının taşıtın değerine olan oranında değişiklikler yapıldı. Örneğin 450 bin TL’ye B segment bir otomobil alacak tüketici en fazla 135 TL kredi kullanabiliyor, 315 bin TL’yi cebinden ödemesi gerekiyor. Krediyi de en uzun 24 ay vadede alabiliyor. Fiyatı 750 bin TL ile 1 milyon TL arasında araçlarda sadece 12 ay vade ve faturanın yüzde 20’si (200 bin TL kredi) kadar kredi kullandırıldığını ekleyelim. Bu fiyatlara eskiden premium segment araç alınabilirken, şimdi C segment SUV’lar girmeye başladı. Sektör temsilcileri düzenlemenin yumuşatılmasını talep ediyor. Faizde de beklentiler yüzde 1.50’nin altına inilmesi, hiç kuşkusuz en ideal oran yüzde 1 ve altı. Kamu bankalarının öncülüğünde yapılan düşük faizli kredi kampanyasının sonuçları ortada…
Düşük kurdan önce stabil olsun
Toyota Türkiye Pazarlama ve Ticaret CEO’su Ali Haydar Bozkurt da 2022’de otomotiv pazarını kur ve faizin şekillendireceğine dikkat çekiyor. Bozkurt’a göre döviz kurunun düşük olması önemli. Ama düşük ya da yüksek olmasından önce stabil kur seyri otomotivciler için daha önemli. Bozkurt, otomobil almak için kredi faizlerinin yüksek seyrettiğine işaret ederek, “Kredi kullanımıyla ilgili kısıtlamalar da kredili otomobil satışlarını durma noktasına getiriyor. Bu uygulamanın da gözden geçirilerek günün şartlarına uygun hale getirilmesine ihtiyaç var” diyor.
Çip kriziyle ilgili iyimser senaryo
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Turgay Mersin de yeni yıla birçok belirsizlikle girdiklerini belirterek, üç faktörün öne çıkacağını söylüyor. Mersin, belirsizlikleri şöyle sıralıyor: “Çip krizinin ne zaman aşılacağı ile ilgili belirsizlik var. Konuşmak için çok erken ama Mart ayından sonra bulunurluk sorununun önemli oranda çözülebileceğini öngörüyorum. Kurlarda da bir belirsizlik hüküm sürüyor. Ayrıca faizlerin de bir yere oturması lazım.”
Sektör yöneticilerinin kur ve faize dikkat çekmeleri boşuna değil. Zaten satın alma gücünün azaldığı ortamda otomobil fiyatları, taşıt kredisi faizleri daha fazla öne kazanacak. Otomobile kolay ulaşım sağlanması için kredi faizlerinin düşmesi, BDDK’nın düzenlemesinin esnetilmesi gerekiyor. ÖTV matrah baremlerinin de bir an evvel güncellenmesi, sektörü ve tüketicileri rahatlatacaktır.
