Auto Ajans

Otomotiv sektörü son 2.5 yıldır en zorlu dönemlerinden birini yaşıyor. Salgınla birlikte üst üste gelen çip, hammadde, lojistik, savaş ve enflasyon, küresel devleri zorluyor. Bugüne kadar uzun vadeli planlar yapan şirketler önünü göremiyor. Volkswagen Binek Araç Genel Müdürü Gino Bottaro, VW Grubu ve tüm sektörün eskiden 3 yıllık hedefler belirlediğini ancak yaşanan son gelişmeler, özellikle Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte aylık planlamalara geçildiğini belirtti. Tedarik sıkıntısının her şeyi alt üst ettiğini kaydeden Bottaro, darboğazın 2023’te sürmesini beklediklerini kaydetti. Gino Bottaro ile otomotiv sektöründeki son gelişmeleri, savaşın etkisini, VW’nin elektrikli planlarını konuştuk.

Dünyada ve otomotiv sektöründe gündem sürekli değişiyor. Bir yönetici olarak sizi en çok ne zorluyor?

29 yıldır bu sektördeyim, çok kriz gördüm ama arz sıkıntısı çok etkiliyor. Türkiye çok dinamik bir pazar. Bir daralma yaşadığı zaman oradan çıkış çok hızlı oluyor. Avrupa’ya göre teknolojiye çok düşkün ve genç bir nüfus var. Bu, pazarı dinamik tutuyor. Arzı bilmeden o dinamik pazara uyum sağlayacak hızlı hareketleri yapamıyorsun. Birçok sıkıntı yaşadık ama günün sonunda en satacağımızı ne kadar satacağımızı biliyorduk. Şu an hiçbir otomotiv yöneticisi 2023’te ne kadar araç alacağını net olarak bilmiyordur. 2023’ü normalde 2020-2021 yılında kapatman gerekir. Çünkü üretici yeni lansmanları sana bildiriyor, rakiplerinin ürünlerini biliyorsun, ufak ufak fiyat çalışmalarına başlıyorsun, pazardaki dönüşümleri görüyordun. Sistem çok iyi işliyordu, ta ki pandemiye kadar. Ve arz krizinden ne zaman çıkacağımızı bilememek bizi daha da yoruyor.

Nasıl planlama yapıyorsunuz?

Artık tedarik sıkıntılarıyla nedeniyle VW ve tüm otomotiv sektörü geçmişte yaptığı 3 yıllık planlamaları yapamıyor. Bizim planlar 3 yıllıktı. Örneğin Eylül 2022’te, 2026’yı görüyorduk. Ay bazında, model bazında, paket ve motor kırılımı hepsi belliydi. Şimdi 1 ay sonrasını bilemiyor. Bazen ay içindeki yüklemeleri söyleyemiyor. Ciddi bir plansızlık var. Bir savaş fabrika kapattırıyor, kablo demeti yok. VW’nin fabrikaları en son ne zaman 15 gün kapanmıştır. Biz çok etkilendik. VW, 11 milyon adetlere yaklaşan üretim adetlerinden çok uzak.

Globalizasyon sarhoşluğu

Tünelin uçunda ışık görünüyor mu?

Alüminyum, çip, kauçuk, lojistik, Rusya-Ukrayna savaşı çok etkiliyor. Çip krizinin altında esasında çok ciddi bir hammadde ve kauçuk problemi var. Çip çok popüler olduğu hep o konuşuluyor. Alttaki problemler daha büyük. Lastik fiyatlarının farkında mısınız? Fabrikaya ‘Neden 2-3 yıllık planlama yapamıyorsunuz’ diye soruyoruz, ‘Biz otomobil lastiği ile ilgili ayı göremiyoruz’ diyorlar. Esas ciddi bir enerji krizi var. Doğalgaz fiyatlarındaki artışa, Avrupa’daki enflasyon oranlarına bakıyorsun… Rusya’nın Avrupa’ya ne kadar doğalgaz vereceği belirsiz. Enerji sorunu otomotiv sektörünü zorlayacak. Öyle bir darboğazın içinden geçiyoruz. 2023’te tedarik sorunlarının devam edeceğini düşünüyorum.

Yaşananlar sonrası globalizasyon tartışma konusu…

VW Grubu’nun kablolarının çoğunluğu Ukrayna’da üretiliyor. 15 gün fabrikalar durdu. Globalleşme büyümeyi o kadar pozitif anlamda destekliyordu ki herkes onun sarhoşuydu. Kimse o dönem globalleşmenin yaratabileceği sancıları konuşmuyordu, düşünmüyordu. Konuşmak da istemiyordu. Şimdi bence üretimde lokalleşme ya da hibrit çözümlere yoğun çalışmalar olacak. Avrupa’ya çok büyük yarı iletken fabrikaları kuruluyor. Sıfır probleme yakın çözümleri sunacağız diyorlar.

Passat Sedan sonrası stratejisi ne olacak?

VW dizelde çok güçlüydü. Dizel motorun bitmesi sizi nasıl etkiledi?

Benim için enteresandı. Genel Müdür oldum, Jetta gitti, sonra küçük dizeller, şimdi Passat bitiyor. Passat satışlarımızın yüzde 85’i dizeldi. Dizel bitince, bu geçiş nasıl olacak, sancıları nasıl olacak bunu Passat’ta test ettik. Passat’ta sadece benzinli kaldı ve adetlerde hiç düşüş yaşanmadı. O dönemde benzin ve dizel fiyatlarındaki makasın kapanmasının artısı var. İkinci en büyük artı da küçük hacimli benzinli motorlardaki verimlilik. Neredeyse dizele yakın performans alıyorsun. 1.0 lt motorlarda 100 km’de 4-5 litre, Passat 1.5 lt’de 6-7 litreler. Biraz da çevre bilincinin artması. Esasında geriye gidersek Türkiye’deki dizel pazarını VW büyütmüştür. Küçük motorlarda dizel yaygınlaştıran markaydı. O dönemde benzinli motorlar bu kadar verimli değildi. Müşteri sadakatimiz de yüksek. Yumuşak bir geçiş yaşadık.

Segment lideri Passat Sedan’ın üretiminin sona ermesi olumsuz etkiler mi?

Passat üretimi sona erdi. Elimizde sınırlı araç kaldı, istediğimiz stoku yapamadık. Aracın bitişi elektrikli elektrikli Aero B Sedan’ın gelişi ile çok yakın olacaktı, geçiş yumuşak olacaktı. Fakat Aero B’nin lansmanı erkene çekildi.  Bir de üzerine çip ve tedarik krizinden ötürü normal 6 aylık süreçte almamız gereken aracı da alamadık. Satışlarımızda yüzde 40-45 payı varken, yüzde 15’e kadar geriledi. Geçiş inanılmaz hızlı oldu.

VW, yeni dönemde SUV markasına mı dönüşüyor?

Passat Sedan biterken bize dünyadaki inanılmaz SUV dönüşümü yardım etti. Son 5 yılda SUV’ların payı Avrupa’da yüzde 25’ten yüzde 45’e, dünyada yüzde 26’dan yüzde 46’ya, Çin’de yüzde 52’ye ulaştı. Türkiye’de bu oran yüzde 15’lerden yüzde 40’a çıktı. Ve biz şöyle yola çıktık. Passat’ın bitişi ile Taigo ve T-Cross gibi iki yeni SUV’un lansmanını gerçekleştirdik. SUV satış oranımızı pazardan daha yukarıya yüzde 50’ye çıkarabilirsek, 2023’te yüzde 60’lara getirirsek adetsel kayıp yaşamayız. Ve başardık, bugün toplam satışımızın yüzde 48’i SUV’dan geliyor. Tiguan ve T-Roc’un gücü artıyor, altına da iki yeni SUV gelince satışlarımız sürekli büyüyor. 2023’te yüzde 60’lara geleceğimizi düşünüyorum.

Passat Sedan sonrası Variant’a tüketiciler alışır mı?

Passat Variant geçişine 1.5 yıldır çalışıyoruz. Neden bu segment Kuzey Avrupa’da çok güçlü, Almanya’da çok dominant. Bütün pazarları inceledik. Passat’ın marka üstü bir algısı var. Onu yanlış hareketlerle zedelemek istemedik. 2023 sonuna kadar Passat Variant satışı devam ediyor. Yeni gelecek kasa da Variant, hatta ismi sadece Passat olacak. Yeni Passat daha prestijli ve premium olacak. Türkiye’de SW pazarı binde 1-2 arasında geziyor. Biz de ‘1.500 adetle başlayalım’ dedik ama Passat’ın Emden fabrikası elektrikli dönüşüm yaşadığı için istediğimiz adetleri vermediler. Yılı 700 adetlerde bitiririz. Satışlarımız içinde Passat Variant yüzde 2’ye ulaşır. Eğer üretim sıkıntısı olmazsa seneye 5-10 bin adetler planlıyoruz. Sedan yıllar önce Avrupa’da minimize oldu, SUV’a geçtiler. Ancak bir tüketici kitlesi de var ki SUV kullanmaktan hoşlanmıyor. Eskisi gibi güçlü motorlu SUV’lar yok. Yüzde 95’i SUV’ların iki çeker. Variant’taki büyüme bu. Ayrıca son 1 yılda bütün şirketlere Passat Variant’ı test ettirdik, uzun workshop’lar yaptık, kamuya tanıtmaya çalıştık. Passat Variant’ta filonun oranı yüzde 30-40 olur.

20-25 bin euroya elektrikli VW

Hemen hemen tüm markalar bu yıl tüketicileri elektrikli modelleriyle tanıştıracak. Bu konuda iddialı olan VW ise henüz Türkiye’de satışa başlamadı. Geç kaldığınızı düşünüyor musunuz?

E-Call işi geciktirdi ama sadece o değil. Geç kaldık, belirli sebepleri var. Elektrikli pazarına bakarsak; Avrupa’da 2018’de yüzde 1.3 pay alırken, 2022’de yüzde 14.8’e gelmiş durumda. 2030’a kadar Avrupa’da yüzde 50, Çin’de yüzde 70’e doğru gitmesi konuşuluyor. Çok büyük oran. Yoksa Porsche, E-Call’u çözdü, off-line elektrikliler getirdi. Tabii orada adetler az. VW’nin elektrikli stratejisi çok farklı. Elektrikliye girişler premiumdan oldu. VW ‘Ben ilk yola çıktığım gibi herkesin sahip olacağı elektrikli üretmek istiyorum. Beetle, Golf’ten sonra ID.3 ile üçüncü dönem başlıyor’ diyor. Diğer markalardan farkım tek kasa değil geniş ürün yelpazem olacak. Bu strateji, Türkiye’ye gibi birçok ülkeye girişini etkiledi. Adede gidecekleri, en hızlı büyüyecekleri ülkelere odaklandılar. Türkiye’nin ikinci faza kalmasının nedeni esasında buydu. Biz normal takvime göre ID.3’ü 2021 sonunda alacaktık. Hammadde ve çip krizi çıkınca olabilecek ürünü en önemli pazarlara odaklandı. Diğer neden de geniş ürün gamıyla satışa çıkmak.

İlk elektrikli modeller ne zaman geliyor?

Bir gecikme olmazsa 2023’te elektriklileri pazara sunacağız. 2023 sonunda ID.4 ile başlıyoruz, ID.3, ID.5 sırasıyla yollara çıkacak. Elektrikli sedan Aero B 2024 yılı başı ve hem hatchback hem SUV’u olacak ID Life (ID.2) 2025 sonunda satışta olacak. İspanya’da VW’nin birçok markası için üretilecek ID Life’ın fiyatının 20-25 bin euro olacağı konuşuluyor. Sonrasında da elektrikli otomobil dünyasında çığır açacak Wolsburg’da Trinity projesi 2026’de devreye girecek. Aero B’den daha ufak, Jetta boyutlarında. Bu platformun gelmesiyle elektrikli otomobille ilgili tüm soru işaretleri cevaplanacak. Benzin alma süresinde maksimumu şarja ulaşacak bir batarya altyapısı, menzil minimum 700 km olacak. Yaklaşık 1.000 ayrı varyasyon üretim kabiliyetinden sadece 40-50’ye varyasyona inilecek. Böylece 10 saatte bir otomobil üretilebilecek.

Elektriklide hedefiniz nedir?

Elektrikliler çok rekabetçi fiyatlarla gelecek. Elektrikli modellerin gelmesiyle VW çok daha agresif, çok daha rekabetçi satış adetlerine ulaşacaktır. Türk tüketicisi o dönemde konvansiyonel motorlarla mı devam eder, elektrikli ile mi devam eder. Bugünkü vergi sistemi sürerse, büyük adetler görünüyor VW için. Türkiye’de Avrupa’daki gibi ID.4 öne çıkar. Satışlarımız içinde elektriklinin payı 2026’da yüzde 40-50’ye gelir. Togg’un elektrikli dönüşümü çok olumlu etkileyeceğini ekleyelim.

Tüketicilere yeni model sürprizleriniz olacak mı?

Fenomen otomobil Golf devam edecek. Önce makyaj geçirecek. Yeni Tiguan 2023 sonu, 2024’te satışa sunacağız. Yeni kasa tasarımı çok güzal. Bir de Tiguan ve Touareg arasına oturacak, küçük motor hacimli bir SUV gelecek. Tiguan’dan 23 cm daha uzun, daha sportif ve küçük benzinli motorla 2024’te geliyor. Bize çok büyük güç verir.