‘OYDER ve matrah sızıntısı’, bu kadar tesadüf olabilir mi?
Otomotiv sektörü ve tüketicilerin uzun süredir beklediği matrah güncellemesiyle ilgili müjde sürpriz bir şekilde önceden açıklandı. Normalde gece yarısı açıklanan karar, Anadolu Ajansı’nın haberiyle ‘1 Aralık’ şeklinde duyuruldu. Açıkçası herkes matrah limitlerinin 2023’te güncellenmesini bekliyordu. Haber olumlu olsa da herkes ters köşede kaldı. Sektör sürpriz açıklama ile biraz da şokta. İşin ilginç tarafı haberin Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği’nin (OYDER) Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati ile biraraya gelmesinden sonra sızması. Ne tesadüftür ki yaz aylarında OYDER Başkanı Altuğ Erciş ve üyeleri, Ticaret Bakanı Mehmet Muş ile görüşmesinden sonra ikinci el ticareti yapanlara gelen ‘6 ay-6 bin km sınırlaması’ haberi basına yansımıştı. Ankara’da bürokratların ağzının sıkı olduğunu çok iyi biliyoruz. Hele böyle vergi, matrah gibi konularda ser verip sır vermezler. Her ne kadar OYDER’in sızıntıyı araştırdığını duysam da otomotiv sektörünün kendi ayağına sıkması gerçekten düşündürücü. OYDER’in Bakan Nebati ile görüşmelerinin içeriğini aktaran bir bülten yayınlayıp, içeriğinde 1 Aralık tarihini belirtmeyip ‘en kısa sürede’ demesi de dikkatlerden kaçmadı. Satışları olumsuz etkilemesinden dolayı diğer çatı kuruluşların da konudan rahatsız olduklarını belirteyim. Bu gelişmelerden sonra Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın konuyla ilgili bir resmi açıklama yapmaması da ilginç.
Fiyatlar ne kadar gerileyecek?
Gelelim matrah düzenlemesinin etkilerine… 1 yıldır beklenen matrah limitlerinin artırılacak olması çok olumlu bir gelişme. 1.6 litre hacimli otomobillerde yüzde 80’lik ÖTV diliminin altında sadece 3 model (Fiat Egea, Hyundai i10, Renault Taliant) kaldı. Uzun süredir yüzde 45 ve 50’lik vergi diliminde model yer almıyor. Yüzde 60 ile 70’lik ara ÖTV dilimleri de maliyet zamları, yükselen döviz kuru ve enflasyon nedeniyle pek işlevsel olmadı. Vatandaşın düşen satın alma gücü, yükselen otomobil fiyatları ve krediye ulaşım güçlüğü yüzünden, otomobil birçok kişi için hayal olmuştu. Yapılacak düzenleme, otomobil fiyatlarının ucuzlamasını sağlayacak. Satış etiketlerinin dilimlere göre yaklaşık yüzde 5 ile yüzde 15 arasında düşmesi bekleniyor. Yüzde 80’lik ÖTV diliminden yüzde 70’e düştüğü zaman aracın fiyatı yüzde 5-6 oranında gerileyecek. Yüzde 70’ten yüzde 45’e indiğinde ise yaklaşık yüzde 15’e varan bir indirim söz konusu olacak.
Bu hafta yeni zamlar gelebilir
Bardağın boş tarafına bakarsak; ilk kez önceden duyurulan matrah düzenlemesi, oranlar henüz belli olmasa da doğal olarak piyasada beklenti yaratacak. Sıfır km ve ikinci el satışlarının bıçak gibi kesilmesine neden olacak. 1 Aralık tarihine kadar otomobil satışı gerçekleşmeyecektir. İşin bir de farklı bir boyutu var. Eurodaki son dalgalanmadan sonra birçok şirket Kasım ayı ortasında fiyatlarını yüzde 6’ya varan oranda artırmıştı. Bazı markalar da Aralık ayı başını bekliyordu. Önümüzdeki hafta şirketler matrah düzenlemesinden önce euro zammını fiyatlara yansıtacaktır.
Çok ilginç bir Aralık ayı olacak
Görünen o ki Aralık ayı her anlamda ilginç geçecek. Matrah limitlerindeki artışın ne kadar olacağı, yeniden değerlemeye göre mi, enflasyon oranına göre mi yoksa farklı bir orana göre mi yapılıp yapılmayacağı merak konusu. Hiç şüphesiz düzenleme piyasaya önemli bir ivme katacaktır. Satın alım kararını erteleyenler, otomobile yönelecektir. Ancak arz talebi ne kadar karşılayabilir meçhul. Herhalde ne kadar araç tedarik edilebilirse, satılacaktır. Markalar 2023’e sıfır stokla girecektir. Geçen hafta belirttiğim gibi umarım dağ fare doğurmaz, matrah düzenlemesinde yeni limitler bu enflasyonist ortamda 2-3 ay sonra eriyip gitmez, ‘Matrahta düzenleme yaptık mı, yaptık’ dedirtmez.
