Türkiye, Çin fırsatını kaçırmadı
Küresel otomotiv sektöründe Temmuz ayı milat olacak gibi görünüyor. AB’nin Çin’e yönelik vergi tedbirleri, Türkiye’de devreye giren fosil yakıtlı Çin menşeili otolara ek gümrük vergisi, yatırım belgesi alanlara vergi muafiyeti, SRC yönetmeliği… Liste gerçekten uzun. Haziran’dan bu yana otomotiv sektörü hareketli günler geçiriyor. Hiç kuşkusuz AB’nin Çinli markaları frenlemek adına devreye soktuğu yeni tarifeler, Türkiye’nin yatırım şansını artırdı. Ve müjdeli haber BYD’den geldi. Bloomberg’in haberine göre, BYD Manisa’da 1 milyar dolar yatırımla fabrika kuracak. Yatırım kararı resmi olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından duyurulacak. Yatırımlar ilgili ayrıntılar da netleşmiş olacak. Yatırımda hiç kuşkusuz son düzenlemeler etkili oldu. Yatırım teşvik belgesi alanlara gümrük vergisinden muafiyet tanınması, Çinliler’in yatırım iştahını kabarttı. Bunun yanı sıra Meclis’e sunulan kanun teklifine göre, karbondioksit emisyonu 25 gramın altında olup, elektrikli menzili 70 km ve üstünde olan şarj edilebilir hibrit araçlara ÖTV avantajı gelecek. Motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçmeyen ve ÖTV matrahı 1 milyon 350 bin TL’yi aşmayan araçlardan yüzde 30 ÖTV alınacak.
Honda’nın 1997’de açtığı Şekerpınar fabrikasından sonra otomotiv sektörüne yabancı yatırımın gelmesi, Türkiye ve otomotiv sektörü için çok değerli olacak. İstihdam, üretim ve ihracat artacak, fabrikada elektrikli araçlar üretildiği için Türkiye otomotiv sektörü geleceği yakalamış olacak. Elektrikli ticari araçlardan sonra elektrikli binek otomobil üretilmesi, Türkiye’yi bir üst lige çıkartacaktır. Öğrendiğim kadarıyla Doğan Trend Otomotiv ile SAIC MG yatırımı için niyet mektubu anlaşmasına daha da yaklaşmışlar.
Almanya’ya rağmen Kasım’da kalıcı olur mu?
Her ne kadar AB’nin uyguladığı geçici vergiler, Kasım’da 27 AB ülkesi tarafından oylanacak olsa da, Çinliler yatırım arayışlarını hızlandıracaktır. Almanya başta olmak üzere birkaç ülkenin korumacı önlemlere karşı çıkmasına rağmen geçici vergilerin kalıcı olması sürpriz olmayacaktır. AB, bu şekilde Çinli markaların pazar payını % 10 ile sınırlamayı, Avrupalı ortaklarla iş birliği ve yatırım yapmalarını sağlamak istiyor. ABD ise zaten erken davranıp, Çinliler yola çıkmadan elektriği kesmiş durumda. 2023’te hafif araç satışlarında Çin, ABD’yi geçmeyi başardı. Çin malı araçların pazar payı dünyada yüzde 17.9’a çıktı, ABD yüzde 15.2’de kaldı. Avrupa’ya bakarsak elektrikli otomobil pazarında Çinliler’in payı yüzde 8’e dayandı. Avrupa Komisyonu, 2025’te Çinli markaların yüzde 15 pazar payı alabileceğinden endişeliydi.
Çin frene basar mı?
Görüldüğü gibi küresel otomotiv sektöründe Çin herkesin korkulu rüyası haline geldi. Ancak hiç kimse bir gerçeği kabul etmiyor veya yüksek sesle dile getirmiyor. Çin elektrikli araçlarda ulaştığı teknoloji ile otomotivin anavatanı Amerika ile Avrupa’yı çoktan geri bıraktı. Yüksek teknolojili ve kaliteli ürünleri ile zirveye oynuyorlar. İşte burada sorgulanması gereken nokta bu: Neden Çin bizi solladı? Sonuçta sadece Çin devletinin sağladığı sübvansiyonlarla buraya gelmediler. İşin ilginci Avrupa şirketlere ve tüketicilere milyarlarca euro destek sağlayınca her şey normal, Çin olunca devlet sübvansiyonu…
Peki vergi kararları Çinliler’i durdurabilir mi? Maliyetlerde sağladıkları avantaj ve yüksek kârları sayesinde yeni tarifeler sadece bir tümsek olacaktır, hızları 150 km/s’den 120 km/s’ye inecektir. Ancak kesinlikle frene basmayacaklardır.
