Auto Ajans

Türkiye’de otomotiv satışları yılın ilk yarısında rekor kırarken, ithalatın payındaki artış dikkati çekti. İlk 6 ayda ithal otomobil satışları yüzde 64, yerliler yüzde 57 oranında artış gösterdi. İthalatın payı yılbaşına göre 5 puan yükselerek yüzde 66’ya çıktı. Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) Başkanı Cengiz Eroldu, otomotiv sektörünün başarılı bir performans gösterdiğini ancak yerlilerin pazar kaybettiğini ve bu durumun dış ticaret dengesini olumsuz etkilediğini söyledi. En önemlisi de düşük gelir seviyesine sahip vatandaşların ulaşılabilir araçlara erişimini engellediğini belirtti.

Eroldu, “Hafif araç (oto+hafif ticari araç) tarafında iç pazar payımız yüzde 45’lerden yüzde 38’lara geriledi. Üretimin içinde iç piyasaya ayırdığımız payı artırıyoruz fakat iç piyasadaki talebin bu kadar çok güçlü olması maalesef ithalatı artıran bir sonuç yaratıyor. Otomobilde yüzde 34’lük yerli payımız var ki bunun biz 40- 41’li seviyelerde olduğunu da gördük geçmiş yıllarda. Keza hafif ticari araçlarda yüzde 60’lık seviyelerden yüzde 50’lik seviyelere doğru geri gelmemiz söz konusu“ diye konuştu.  Eroldu, geçen yıl ilk 5 ayda  4.4 milyar dolar olan dış ticaret fazlasının 2023‘te 1 milyar dolara gerilediğine işaret etti. OSD Başkanı, şunları kaydetti: “Otomotiv sanayi ihracattan iç piyasaya doğru bir kaydırma da yapıp yüksek talebi karşılamaya çalışıyor. Dolayısıyla talebe yerli üreticilerin cevap vermeme durumu söz konusu değil. Aslında ihracatı azaltıp iç piyasayı artırmaya çalışıyoruz. Fakat talep çok kuvvetli olunca da ister istemez bir miktarını ithalata kaptırmış oluyoruz.“

Matrah limitleri dengeleri bozdu

Cengiz Eroldu’ya göre yerli ürünlerin güç kaybının ana nedeni matrah limitleri. Eroldu, Türkiye‘de tüm otomobillerin yüzde 80 ve üzeri vergi dilimine girdiğinin altını çizerek, “Aralık ayında baktığımız zaman yüzde 80 vergi dilimindeki araçlar pazarın yüzde 65’ini oluşturuyordu. Haziran‘da bu rakam 98’e geldi, Temmuz‘da da yapılan zamlarla ve ÖTV matrahlarının değişmemesi sonucunda yüzde 100 oldu tekrar. Bu tabii yüzde 45, 50, 60, 80 vergi diliminde yerli üreticilere bir rekabet avantajı sağlayan bir durumdu. Şimdi yerli üreticilerin araçların fiyatı, ithalatçılara göre daha fazla artmış oldu. Çünkü sene başında ÖTV’si yüzde 50 olan bir araçta yüzde 80’e gittiğiniz zaman bir vergi değişimi de geliyor. Bu da gerçek ihtiyaç sahiplerinin mobiliteye erişimlerini zorlaştıran bir durum. Niye Türk otomotiv sanayinde yerli otomobil payı yüzde 40’ların üzerine geldi? Hafızayı tazelersek; Kasım 2016’da matrah sistemine geçilmişti. O zaman 45, 50, 60 matrahları belirlenmişti ve o yıllarda da yerli payımız yüzde 25’ti. Bu matrah düzenlemesi ile beraber aslında yerli payının arttığını görüyoruz. Daha sonra 2020‘de 45, 50 ve 80 baremi kondu. O yıllarda da 40’lı seviyelerin korunduğunu görüyoruz. Daha sonra matrah aşındırmaları nedeniyle 2022’de 45, 50, 60, 70, 80 baremlerine geçildi. Ondan sonra da zaten otomotiv sanayinde yerli üreticilerin payının azaldığını görüyoruz. Dolayısıyla Türkiye’de bütün araçların yüzde 80’lik vergi dilimine konu olmasını uygun bulmuyoruz. Üst segmentte bir araçla giriş versiyonu aynı vergilendirmeye tabi. Burada müşterilerin gelirleri aynı değil. O yüzden de bir mobilite erişim konusunda bir sorun bu.“