Yerli üreticiler şarj edilebilir hibritlerden şikayetçi
1.6 litre hacimli şarj edilebilir hibrit otomobillerde ÖTV’nin yüzde 30 ile yüzde 70 arasında değişen oranlara çekilmesi, satışların katlanmasını sağladı. Şarjlı hibrit satışları ÖTV desteğinin pozitif etkisiyle yılın ilk 3 ayında yüzde 1.829 oranında artış gösterdi. Geçen yıl sadece 489 PHEV satılırken, bu rakam yılın ilk çeyreğinde 9 bin 435 adede ulaştı. Pazardan aldıkları pay % 0.2’den % 4.2’ye ulaştı. Tam tamına 4 puanlık bir artıştan bahsediyoruz. Bilindiği gibi şarj edilebilir hibritlere ÖTV teşviği, Çinli BYD’nin 1 milyar dolarlık Manisa yatırımı nedeniyle sağlandı. İlk başta % 30’luk ÖTV kriterini sağlayan tek bir model vardı. Hatta sektör temsilcilerinden ‘Henüz yatırım ortada yokken, böyle adrese teslim teşvik nasıl verilir. Hem rekabete aykırı hem ithalatı tetikleyecek. Türkiye’ye yıllardır milyarlarca dolar yatırım yapan şirketlerin suçu ne’ eleştirileri geldi.
Birçok marka PHEV modellerini getirecek
Ancak kısa süre içinde belirlenen kriterlere BYD dışındaki markaların da uyum sağladığı görüldü. Birçok marka, ana merkezlere bastırarak düşük ÖTV dilimine giren şarjlı hibrit modellerini getirmeye hazırlanıyor. BMW gibi hızlı davrananlar PHEV modellerini pazara sundu bile. Yılın ikinci yarısında Volkswagen, Peugeot, Opel, plug-in hybrid modellerini satışa çıkaracak. PHEV’lerin en düşük ÖTV dilimi olan yüzde 30 yerine yüzde 40’a girmesi de çok büyük bir avantaj. Hem güçlü hem tasarruflu modeller olduğu için tüketici kazançlı çıkıyor. Yeni modellerin pazara giriş yapmasıyla şarjlı hibritlerin pazar payının 2025’te yüzde 7’ye çıkması bekleniyor.
Talep şarj edilebilir hibritlere kayıyor
ÖTV desteğinden birçok markanın yararlanacak olması hesapları bozdu. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Başkanı Cengiz Eroldu, şarjlı hibritlerin pazardaki yükselişinin altını çizerek, otomotiv dış ticaretinin olumsuz etkilendiğine dikkat çekiyor. PHEV satışlarında sadece Çinli oyuncuların yer almadığını, Avrupalı markaların da vergi teşviğinden faydalanmaya çalıştığını belirtiyor. Türkiye otomotiv sanayisine yön veren 13 üyeyi temsil eden OSD’nin Başkanı Eroldu uyarıyor: “Vergi teşviklerinden dolayı pazarda plug-in hybrid’lere doğru bir hareket olduğunu görebiliyoruz. Bu teşvik yerli yatırım yapacak bir firmayı desteklemek için çıkarıldı. Ama şu anda Avrupalı üreticilerin de bu teşvikten faydalandığını görüyoruz. Mevcut talebin buralara doğru hareket etmesi piyasadaki yerli üreticiler için iyi bir şey değil.”
Yerlilin payı dibe vurdu
OSD verilerine göre, yerlilerin pazar payı alarm veriyor. Yılın ilk çeyreğinde yerlilerin pazar payı otomobilde yüzde 32’ye, hafif ticari araçta yüzde 22’ye kadar geriledi. Hatta hafif ticari araçta Mart’ta ithalatın payı yüzde 82.7 ile rekor kırarken, yerliler yüzde 17.3 ile dibe vurdu. Toplam taşıt pazarında yerli araç payı, geçen yılın ilk çeyreğine göre 2 puan düşerek yüzde 31 oldu. Çok değil 5 yıl önce 2020’de yerlilerin oranı yüzde 46 düzeyindeydi.
Yerli üreticiler rahatsız
İşte bu tablodan yerli üreticiler oldukça rahatsız ve PHEV’lerin ithalatı tetiklediğini iddia ediyorlar. OSD Başkanı Cengiz Eroldu, esasında Ankara’ya şarjlı hibritlere önlem alınması konusunda mesaj vermiş oluyor. Son dönemde Ankara, matrah limitlerini bir tarafa bırakırsak yerli sanayiye dolaylı bir şekilde destek vermeye çalışıyor. Hatırlanacağı gibi Ocak 2024’te elektrikli Çin malı araçlar için getirilen düzenlemenin benzerinin, içten yanmalı otomobillere de uygulanmasını talep etmişti. Sonrasında yüzde 40’lık ek vergi tüm Çin malı araçlar için geçerli oldu. Yılbaşında yapılan düzenleme göre, ÖTV muafiyetinden yararlanılarak satın alınacak araçların en az yüzde 40’ının yerli üretim olması şartı getirildi. Bu da yerlilerin payının artması için düşünüldü. Bakalım OSD’nin şarjlı hibritlerle ilgili mesajı nasıl yanıt bulacak?
